Klub Dyskusyjny LA o wyzysku

[2011-03-28 20:17:28]

25 marca odbyło się w Warszawie kolejne z cyklu spotkań "Oblicza pracy" organizowanych przez Klub Dyskusyjny Lewicowej Alternatywy. Tym razem tematem był wyzysk.

O zjawisku wyzysku, jego znaczeniu ni sposobach walki z nim mówił Jarosław Urbański ze związku zawodowego Inicjatywa Pracownicza.

Stwierdził on, że do czasu fali protestów w latach 2002-2003 w mediach głównego nurtu rzadko pojawiało się określenie "wyzysk". Obecnie jest ono stosowane powszechnie.

Urbański przedstawił genezę pojęcia, które pojawiło się na początku XIX wieku i rozpowszechniło wraz z rozwojem ruchu socjalistycznego. W swoich tekstach używali go zarówno Karol Marks jak i Pierre Joseph Proudhon.

Prelegent omówił także różne podstawową definicję wyzysku jako czerpania korzyści z czyjejś pracy bez zwrócenia mu później jej pełnej wartości. Omówił również zależności między pracą opłaconą i pracą nieopłaconą składającymi się na wyprodukowany towar. W procesie produkcji karze się robotnikom wierzyć że ich pensje odzwierciedlają wykonaną pracę, tymczasem wyzysk polega na istnieniu wartości dodanej, z której korzysta kapitalista.

Urbański opowiedział również o konflikcie między Marksem a Proudhonem, w którym pierwszy stawiał na analizę, a drugi krytykował go za brak przedstawienia sposobów rekonstrukcji systemu.
Nawiązał również do różnic zdań między marksistami a anarchistami. Według samego Marksa z wyzysku korzystają przede wszystkim kapitalista, bankier i właściciel ziemi, a dopiero dodatkowo państwowy poborca podatkowy. Anarchizm tymczasem postrzega rolę państwa jako jednego z głównych czynników utrzymujących system. W tym kontekście nieuzasadnione są narzekania kapitalistów na fiskalizm. Płacą oni aby państwo poniosło za nich dodatkowe koszty ochrony własności prywatnej, budowy infrastruktury czy zapewnienia świadczeń socjalnych pracownikom.

W Polsce ok 45 mld zł wydatków państwowych jest przeznaczanych na wojsko i policję, co stanowi aż 20 proc. wpływów. Do tego należy dodać jeszcze system sądowniczy i straż miejską. Tym samym nawiązano do teorii eksternalizacji kosztów Immanuela Wallerstein'a, według której część kosztów zostaje przerzucona z biznesu na społeczeństwo (ochrona środowiska, ochrona zdrowia itp.).

Urbański omówił również pojawiające się wśród ruchów lewicowych dwie strategie walki z wyzyskiem, poprzez pracę oraz odmowę pracy na warunkach wyzyskiwaczy. Dodał, że nie wierzy w pojawiające się zapewnienia o rychłym wyzwoleniu przez postęp techniczny. Obecnie wyzysk jest tylko przerzucany między różnymi formami zatrudnienia, jednak wcale nie znika. Same zapewnienia o zbawczym działaniu postępu technicznego pojawiają się natomiast już od początków XIX wieku.

Opowiedział się za prowadzeniem doraźnych walk, jako uczących ludzi organizacji i radykalizujących nastroje, pomimo że często nawet zwycięstwa są przejściowe.

W dyskusji pojawiły się głosy, że do wyzysku przyczynia się spadek znaczenia realnej gospodarki. Od pracownika bardziej liczy się pieniądz i to on jest towarem samym w sobie.

Pojawiło się również stwierdzenie iż to nie praca, ale siła robocza jest opłacana przez kapitalistę, a stanem normalnym dla obecnego systemu jest urynkawianie różnych dziedzin życia.

Patronat medialny nad KDLA objął portal Lewica.pl, "Przegląd Anarchistyczny" oraz "Le Monde Diplomatique" edycja polska.

Więcej o kolejnych spotkaniach na stronie klubu

Piotr Ciszewski

lewica.pl w telefonie

Czytaj nasze teksty za pośrednictwem aplikacji LewicaPL dla Androida:

Paulina Kowalska: Pomoc socjalna? A obrączka jest?

Tomasz Markiewka: O stanie polskiej lewicy - część druga

Tomasz Markiewka: O stanie polskiej lewicy - część pierwsza

Katarzyna Przyborska: Czerwony Bór musi być biały. Tego wymaga polska wrażliwość

Mateusz Stolarz: Prezydent z plantacji bananów. Elity, przemoc i nowa twarz prawicy

Tomasz Markiewka: Tylko obniżka składki zdrowotnej czy już psucie państwa?

Klub Dyskusyjny LA o wyzysku

lewica.pl w telefonie

14 maja: