System pomocy społecznej w Polsce i na świecie nie jest neutralny. Od lat działa w sposób, który wspiera tylko tych, którzy wpisują się w tradycyjny...
Ekwador, kraj o niezwykłym bogactwie przyrodniczym, ale równie dramatycznej historii politycznej – od krwawych zamachów stanu w XX wieku, przez...
Xawier Woliński: Prawicowa rewolucja kulturalna
Michał Peno: Gorzki posmak kultury - wszyscy jesteśmy włóczęgami
Adam Jaśkow: Skąd znowu ten Brecht
Piotr Sadzik: Odebranie prawicy monopolu na śmiech to kwestia życia i śmierci
Filip Ilkowski: Cały świat, sikorki i rewolucja pracownicza
Jarosław Klebaniuk: Jak pies
Przemysław Prekiel: Wielki budowniczy Radomia
Piotr Ikonowicz: Stawiają słuszną diagnozę, ale nie wyciągają z niej wniosków
Związku Zawodowego "Stoczniowiec"
Leszek Świętczak - przewodniczący
Tadeusz Czechowski - wiceprzewodniczący
Jan Szopiński - wiceprzewodniczący
Drodzy Panowie,
czujemy się zobowiązani do publicznej odpowiedzi na Wasz list otwarty. Milcząc wyparlibyśmy się własnych przekonań i własnej przeszłości.
Podzielamy wyrażoną w Waszym liście gorzką ocenę sytuacji ludzi pracy w wolnej Polsce. Wiemy, że niedawny strajk w Stoczni Gdynia toczył się przede wszystkim w obronie kolegów usuniętych dyscyplinarnie z pracy za udział w wiecu na terenie zakładu. Pracownicy domagali się tam przestrzegania przepisów BHP (w tym prawa do rękawic ochronnych i gorącego posiłku) oraz ludzkiego traktowania. Dyrekcja potraktowała ten wiec jako "nielegalne zgromadzenia". Strajk, który nastąpił po dyscyplinarnych zwolnieniach uczestników wiecu, nie spełniał wymogów ustawy o sporach zbiorowych, ale był spontanicznym odruchem międzyludzkiej solidarności, działaniem w obronie elementarnych więzi społecznych. Zarząd Stoczni robił co mógł, by tę solidarność zniszczyć. Na razie udało mu się wyrzucić z pracy Was trzech.
Jeżeli Zarząd Stoczni obwinia Wasz związek o zorganizowanie nielegalnego strajku, to może wnieść sprawę do sądu i czekać na roztrzygnięcie. Tymczasem Zarząd Stoczni uzurpował sobie prawo do samosądu zwalniając dyscyplinarnie z pracy przywódców związku zawodowego. Jest to oczywiste pogwałcenie ustawy o związkach zawodowych. Zdumiewa nas, że Zarząd Stoczni przedstawia się w roli strażnika prawa, które sam otwarcie łamie.
Usunięcie przywódców związku zawodowego z pracy i uniemożliwienie im wstępu na teren przedsiębiorstwa jest pogwałceniem wolności związkowych. Próbuje się pod rozmaitymi pretekstami uniemożliwić związkowi "Stoczniowiec" prowadzenie statutowej działalności także poza terenem stoczni. Ochroniarze w asyście policji usunęli z parkingu przed bramą zakładu przyczepę kampingową, w której Zarząd "Stoczniowca" umieścił tymczasowo swoje biuro. Policja ukarała mandatem przywódców tego związku gdy jeździli od jednej stoczniowej bramy do drugiej. Kiedy wreszcie Zarząd związku zawodowego ulokował się w namiocie w pobliżu stoczni uniemożliwiano im kontakt z pracownikami na wszystkie sposoby.
Oczekujemy, że minister spraw wewnętrznych Krzysztof Janik publicznie wyjaśni rolępaństwowej policji w tej prywatnej wojnie pracodawcy, który usiłuje uniemożliwić działalność legalnemu związkowi zawodowemu. W każdym razie rząd SLD powinien szczególnie troszczyć się o to, by postępowanie policji nie kojarzyło się z podejmowanymi niegdyś w podobnej sytuacji i w podobnej intencji działaniami Milicji Obywatelskiej.
Wolności związkowe są istotną częścią praw człowieka. Przykład Stoczni Gdynia poucza, że wolnościom tym i prawom grozi dziś w Polsce niebezpieczeństwo. W warunkach masowego bezrobocia słabnie pozycja pracowników, wzrastają możliwości zastraszania ich przez pracodawców i łamania międzyludzkiej solidarności także pozaprawnymi czy zgoła bezprawnymi metodami. Należy wziąć to pod uwagę w dyskusji nad nowelizacją kodeksu pracy. W obliczu narastającego zagrożenia wolności związkowych prawne gwarancje ich respektowania powinny być wzmocnione i rygorystycznie egzekwowane, a nie osłabiane.
Znaczna większość prywatnych firm w Polsce od dawna i bez rozgłosu uniemożliwia powstanie na swoim terenie jakichkolwiek związków zawodowych. Część polityków i publicystów nie wstydzi się traktować tego bezprawia jako dowodu, że ruch związkowy przeżył się i nikogo już nie reprezentuje. Zgadzamy się jednak, że wolności związkowe, jak wszelkie prawa człowieka, przysługują ludziom, a nie instytucjom czy organizacjom. Żaden pracownik nie powinien być pozbawiony wpływu na negocjowanie, zawieranie i kontrolę nad przestrzeganiem układu zbiorowego z tej tylko przyczyny, że jest człowiekiem niezrzeszonym. Pod tym względem obowiązujące w Polsce ustawodawstwo wydaje nam się ułomne. Zachodzi naszym zdaniem potrzeba wprowadzenia na wzór niemiecki wybieranej przez wszystkich pracowników, zarówno zrzeszonych jak i niezrzeszonych, wspólnej rady załogi upoważnionej do negocjacji z pracodawcą. Rozwiązanie takie służyłoby ucywilizowaniu stosunków pracy i ochronie praw człowieka, które - jak widać na Waszym przykładzie - są łamane także w wolnej Polsce.
Z wyrazami solidarności
Jacek Kuroń
Karol Modzelewski
Warszawa, 14 kwietnia 2002
