ETPC w Strasburgu - Brak etyki w polskich szkołach łamie prawa człowieka

ETPC w Strasburgu: Brak etyki w polskich szkołach łamie prawa człowieka

[2010-06-15 14:33:19]

Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu (najwyższy organ odwoławczy przy Radzie Europy) wydał dzisiaj orzeczenie, według którego praktyczny brak możliwości wyboru lekcji etyki, zamiast religii, w polskich szkołach publicznych - stanowi naruszenie podstawowych praw człowieka. Odniósł się w ten sposób do skargi rodziny Grzelaków złożonej w 2002 r. przeciwko Rzeczpospolitej Polsce.

W 2002 r. skargę w Trybunale złożyli Urszula i Czesław Grzelakowie z Wielkopolski. Opinię prawną dla tej sprawy napisała Helsińska Fundacja Praw Człowieka. Syn skarżących, Mateusz Grzelak - musiał dwukrotnie zmieniać szkołę, ponieważ był dyskryminowany przez środowisko rówieśnicze z powodu nieuczęszczania na lekcje religii. Mimo wniosków rodziców o zorganizowanie w zastępstwie lekcji etyki - kolejne szkoły tego odmawiały, nie zapewniły przy tym uczniowi odpowiedniej opieki. Opisane okoliczności, jak również "kreska" w rubryce odnoszącej się do oceny z religii/etyki na świadectwie (godząca w konstytucyjne prawo do nieujawniania własnych poglądów) - stały się podstawą skargi do Trybunału w Strasburgu.

Strasburscy sędziowie przychylili się do opinii skarżących. Trybunał uznał, że doszło do naruszenia nie tylko polskiego prawa (w teorii gwarantującego możliwość wyboru pomiędzy lekcjami religii i etyki - Konstytucji RP z 1997 r. i rozporządzenia MEN z 1992 r.), ale również Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności - art. 14. zakazującego dyskryminacji w związku z art. 9., gwarantującym wolność myśli, sumienia i wyznania. W uzasadnieniu Trybunał podkreślił, że uczniowie uczęszczający na religię mają na świadectwie ocenę, natomiast nieuczęszczający - "kreskę", co zostało uznane za praktykę dyskryminacyjną.

Wyrok zapadł stosunkiem głosów sześć do jednego. Trybunał nie zasądził żadnego odszkodowania, argumentując że stwierdzenie naruszenia Konwencji powinno być wystarczającą satysfakcją.

Orzeczenie Trybunału w Strasburgu stoi w sprzeczności z dotychczasowym orzecznictwem polskiego Trybunału Konstytucyjnego, który w 1993 r. uznał wypisywanie ocen z religii/etyki na świadectwie za zgodne z prawem (uzasadniając to faktem, że ostatecznie nie wiadomo, na który z tych przedmiotów uczeń uczęszczał, lekceważąc natomiast praktyczny brak lekcji etyki), a w 2009 r. - w kontekście sprawy wliczania ocen z religii do średniej od 2007/2008 roku szkolnego - nie uznał niedostępności lekcji etyki za istotną.

Według najnowszych, oficjalnych danych Ministerstwa Edukacji Narodowej - religia jest nauczana w 72 proc. polskich szkół wszystkich szczebli i rodzajów, a etyka - w 2,4 proc. Na rynku wydawniczym nie ma ani jednego podręcznika do lekcji etyki na poziomie szkół podstawowych czy gimnazjalnych, natomiast na poziomie szkół średnich - obowiązuje tylko podręcznik katolicki. W ostatnich latach, powiększa się również grono osób uprawnionych do nauczania lekcji etyki - będących absolwentami uczelni teologicznych.

Andrzej Wiśniewski

lewica.pl w telefonie

Czytaj nasze teksty za pośrednictwem aplikacji LewicaPL dla Androida:

Karol Lewicki: Jak globalizacja i neoliberalizm zabijają demokrację

Przemysław Wielgosz: Nasze priorytety

Petycja o podjęcie prac nad wprowadzeniem maksymalnych cen za m² nieruchomości

John Paul: Obudź się Lewico!

Tomasz S. Markiewka: Zielony Ład pogrąży "zwykłych ludzi"?

Artur Troost: Reakcjonizm architektoniczny - zawoalowana ofensywa skrajnej prawicy

ETPC w Strasburgu: Brak etyki w polskich szkołach łamie prawa człowieka

lewica.pl w telefonie

18 maja: