Alys Zaerin: Wpływy Iranu

[2010-12-04 17:40:47]

Książka ta dołącza do zbioru prac o ruchach politycznych i społecznych na Bliskim Wschodzie. W centrum zainteresowania autorki "Wpływów Iranu" leży głównie współczesny Iran po irańskiej rewolucji islamskiej; jej kraj ojczysty, oraz historyczne i polityczne ruchy dokonane przez Irańczyków. Obecnie kraj ten jest często niewłaściwie rozumiany i demonizowany, co leży w interesie zwłaszcza imperialistycznej polityki międzynarodowej.

W rzeczywistości, Iran jest bardzo złożonym krajem, obiektem wielu dynamicznych walk, kształtowanym w głównej mierze przez swoich obywateli.

W pierwszej części książki Rostami-Povey śledzi losy współczesnego Iranu - począwszy od uwolnienia się kraju spod rządów dynastycznych przez rewolucję konstytucyjną w 1906 roku, aż do odkrycia ropy i innych bogactw naturalnych, które to doprowadziło do długotrwałej opresyjnej dominacji imperialistycznej opozycyjnych władz Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych oraz Rosji w różnych momentach historii. Spowodowało ono również masowe uprzemysłowienie oraz przyczyniło się do wybuchu istotnych walk nacjonalistycznych w latach pięćdziesiątych. Pod tym względem zachodzi podobieństwo między Iranem a innymi państwami leżącymi na Bliskim Wschodzie także wstrząsanymi przez spory wewnętrzne. Ostatecznie, po powszechnej i gwałtownej rewolucji z 1979 roku wprowadzono strategię popychania i przyciągania (push and pull) w celu dokonania reform oraz demokratyzacji. W ostatnim czasie która doprowadziła ona do narodzin najnowszego ruchu opozycyjnego zwanego Zielonym Ruchem (Green Movement).

Rostami-Povey wnikliwie opisuje różnorodne role jakie w kształtowaniu współczesnego Iranu odegrały kobiety, studenci, robotnicy, lewica, islamiści oraz mniejszości etniczne i religijne.
Ostatni rozdział sytuuje Iran w szerszym kontekście ogólnoświatowym. Na początku tego stulecia USA w swoich imperialistycznych planach umieściło Iran na stworzonej przez siebie „osi zła”. Naraziło to dwa sąsiadujące z Iranem kraje na dotkliwe sankcje, wojnę i okupację wojenną. Międzynarodowa solidarność i ruch antywojenny, przy współistniejących walkach na terenie Iranu, oraz osłabienie hegemonii Stanów Zjednoczonych opóźniło zapędy imperialistyczne, aby przenieść działania wojenne na terytorium Iranu. Pomimo to, ostatnie sankcje nałożone przez Unię Europejską nadal wywierają nacisk na Iran.

Rostami-Povey skutecznie dowodzi, że irańska rewolucja islamska z 1979 roku i szybka konsolidacja republiki islamskiej nie oznacza końca historii i postępu w Iranie. Aktualna sytuacja w tym kraju jest częściowo dyktowana przez rywalizujące ze sobą frakcje wewnątrz islamizmu politycznego, apodyktyczną i zagrażającą rolę amerykańskiego imperializmu oraz ciągłe antynomie wewnątrz jego gospodarki kapitalistycznej. To wszystko stwarza możliwości i nadaje formę radykalnym inicjatywom oddolnym stawiającym opór wysoce autokratycznej i represyjnej naturze rządów państwa irańskiego.

Książka ta, pozbawiona akademickiego żargonu, w sposób niezwykle klarowny i wyczerpujący obala dominujące teorie prezentujące Iran jako dogmatyczne, zacofane i statyczne państwo. Szczerze polecam ją każdemu - zarówno "nowicjuszom" nieobeznanym z fascynującym zjawiskiem jakim jest historia polityczna Bliskiego Wschodu i Iranu, jak i tym, którzy już zdążyli się z nim zapoznać. Przedstawiona w niej analiza w jasny sposób ukazuje świeże spojrzenie głównie na rolę Irańczyków w decydowaniu poprzez zmagania wojenne o własnej przyszłości.

Elaheh Rostami-Povey: "Iran's Influence", Zed Books, Londyn 2010.

Alys Zaerin
tłumaczenie: Agnieszka Dziedzic


Recenzja ukazała się na stronie internetowej "The Socialist Review" (www.socialistreview.org.uk).

drukuj poleć znajomym poprzedni tekst następny tekst zobacz komentarze

lewica.pl w telefonie

Czytaj nasze teksty za pośrednictwem aplikacji LewicaPL dla Androida:

Zandberg w Opolu!
Opole, ul. Kopernika 13
13 maja 2025 (wtorek), godz. 13.00
Zandberg we Wrocławiu!
Wrocław, Rynek
13 maja 2025 (wtorek), godz. 20.00
Zandberg w Częstochowie!
Częstochowa, Plac Biegańskiego
14 maja (środa), godz. 12:00
Zandberg w Krakowie!
Kraków, Mały Rynek
14 maja (środa), godz. 20:00
Wsparcie na rzecz funkcjonowania projektu Czerwony Goździk
https://zrzutka.pl/evh9hv
Do 18 maja
Warszawska Socjalistyczna Grupa Dyskusyjno-Czytelnicza
Warszawa, Jazdów 5A/4, część na górze
od 25.10.2024, co tydzień o 17 w piątek
Fotograf szuka pracy (Krk małopolska)
Kraków
Socialists/communists in Krakow?
Krakow
Poszukuję
Partia lewicowa na symulatorze politycznym
Discord
Teraz

Więcej ogłoszeń...

13 maja:

1888 - Zniesiono niewolnictwo w Brazylii.

1902 - Ignacy Daszyński został z ramienia PPSD wybrany do Rady Miejskiej Krakowa. Był pierwszym przedstawicielem socjalistów w samorządzie miejskim na ziemiach polskich.

1902 - W Warszawie powstał Związek Młodzieży Socjalistycznej, działający na terenie szkół średnich i wyższych.

1938 - W Turynie urodził się Giuliano Amato, polityk Włoskiej Partii Socjalistycznej.

1985 - W Filadelfii policja przeprowadziła akcję aresztowania członków afroamerykańskiego ruchu MOVE. W wyniku pożaru powstałego po zbombardowaniu siedziby organizacji zniszczeniu uległo 65 okolicznych budynków i zginęło 11 osób, w tym 5 dzieci.

1990 - Powstała Socjaldemokratyczna Partia Mołdawii (PSD).

2000 - Załoga amerykańskiego samolotu wojskowego zrzuciła omyłkowo 6 bomb na wioskę w Korei Płd.

2004 - W Wiedniu zmarł Michael Guttenbrunner, austriacki pisarz i poeta; więziony przez nazistów za przynależnośc do Socjaldemokratycznej Partii Austrii.

?
Lewica.pl na Facebooku