John Newsinger: Chude lata 1920-1933; Burzliwe lata 1933-1940

[2010-12-08 08:35:02]

Wczesne lata ’30 były świadkiem historycznej klęski klasy robotniczej w walce z triumfującym w tym czasie faszyzmem. Niezwykłe jest, że nawet kiedy naziści umacniali swoją władzę, w USA - kraju jeszcze silniej niż Niemcy dotkniętym przez Wielki Kryzys, gdzie i tak osłabiony już ruch robotniczy odstąpił od walk o prawa pracownicze w latach dwudziestych, klasa robotnicza potrafiła dać odpór swemu ciemiężycielowi. Robotnicy skutecznie odrzucili gwałtowny sprzeciw pracodawców wobec związków zawodowych i wymusili na polityce Stanów Zjednoczonych zajęcie niespotykanego dotychczas tak silnie lewicowego stanowiska.

Osiągnięto to drogą zaciekłych walk na masową skalę. Amerykańscy robotnicy walczyli przeciw prywatnym armiom, policji, samozwańczej straży obywatelskiej, oddziałom wojskowym i oszustwom Amerykańskiej Federacji Pracy (American Federation of Labor).

W 1934 roku w Toledo, Minneapolis i San Francisco strajki osiągnęły niemal powstańcze rozmiary; po nich w roku 1936 i 1937 nastąpiła ogromna fala okupacji oraz strajków okupacyjnych w fabrykach. Siła tych działań okazała się dla pracodawców zbyt przytłaczająca; pod żądaniami strajkujących ugięły się nawet wielkie koncerny samochodowe takie jak General Motors i Chrysler. Lata te stanowią jeden z bardziej znaczących punktów zwrotnych w historii klasy robotniczej,

Bernstein, który żył w czasach Wielkiego Kryzysu, całym sercem był po stronie robotników. W dwóch tomach jego autorstwa, których pierwsze wydanie ukazało się w latach sześćdziesiątych, czytelnik odnajdzie niezwykłych walorów literackich opis walk klasy robotniczej toczących się między I i II wojną światową. Oba tomy zaliczają się do kanonu dzieł klasycznych opisujących historię klasy robotniczej. W pierwszym tomie autor dokonuje zapisu lat naznaczonych odwrotem, w drugim zaś opowiada historię dania ciemięzcy jednego z najbardziej imponujących odporów w dziejach świata.

Amerykańscy szefowie sprzeciwiali się organizowaniu się związków zawodowych z zaciekłą zawziętością niespotykaną nigdy w Wielkiej Brytanii. Chociaż postawa ta uniemożliwiała związkom zawodowym w łatach dwudziestych rosnąć w siłę, kiedy robotnicy zaprotestowali przeciwko uciskowi w połowie lat trzydziestych, ich determinacja nie znała żadnych przeszkód. Bernstein sławi ich waleczność - jego opis strajku robotników portowych w San Francisco z 1934 roku, który zakończył się strajkiem generalnym obejmującym całe miasto, jest ogromnie pasjonujący. Pomimo silnie niesprzyjających okoliczności solidarność zwyciężyła. Opis wielkiego strajku okupacyjnego w General Motors i jego następstw jest kolejnym dowodem zachwycających zdolności pisarskich autora.

Niestety jedną ogromnie słabą stroną tych książek jest polityka. Dwa przedstawione tu tomy były częścią trylogii, jednak wydawnictwo Haymarket słusznie zadecydowało, że nie wznowi publikacji trzeciego tomu, "The Caring Society" ("Troskliwe społeczeństwo"), w którym polityczne sympatie Bernsteina są najwyraźniej widoczne. Bernstein był zwolennikiem Nowego Ładu (New Deal) i uważał Franklina Roosevelta za znakomitego amerykańskiego reformatora. Według niego, waleczność klasy robotniczej umożliwiła wprowadzenie reformy liberalnej oraz zapewniła robotnikom amerykańskim pozycję w społeczeństwie kapitalistycznym, do której mieli prawo. Tu kończył się jednak radykalizm jego poglądów.

Choć powyższa cecha obu tomów jest ich swoistym handicapem, którego nie należy bagatelizować, niezrównane walory literackie wynoszą je ponad istniejące wady.

Pozycja obowiązkowa dla każdego kto w głębi serca czuje się socjalistą.

Irving Bernstein: "The Lean Years 1920-1933". Haymarket Books, Chicago 2010.
Irving Bernstein: "The Turbulent Years 1933-1940". Haymarket Books, Chicago 2010.

John Newsinger
tłumaczenie: Agnieszka Dziedzic


Recenzja ukazała się na stronie internetowej "The Socialist Review" (www.socialistreview.org.uk).

drukuj poleć znajomym poprzedni tekst następny tekst zobacz komentarze

lewica.pl w telefonie

Czytaj nasze teksty za pośrednictwem aplikacji LewicaPL dla Androida:

Zandberg w Opolu!
Opole, ul. Kopernika 13
13 maja 2025 (wtorek), godz. 13.00
Zandberg we Wrocławiu!
Wrocław, Rynek
13 maja 2025 (wtorek), godz. 20.00
Zandberg w Częstochowie!
Częstochowa, Plac Biegańskiego
14 maja (środa), godz. 12:00
Zandberg w Krakowie!
Kraków, Mały Rynek
14 maja (środa), godz. 20:00
Wsparcie na rzecz funkcjonowania projektu Czerwony Goździk
https://zrzutka.pl/evh9hv
Do 18 maja
Warszawska Socjalistyczna Grupa Dyskusyjno-Czytelnicza
Warszawa, Jazdów 5A/4, część na górze
od 25.10.2024, co tydzień o 17 w piątek
Fotograf szuka pracy (Krk małopolska)
Kraków
Socialists/communists in Krakow?
Krakow
Poszukuję
Partia lewicowa na symulatorze politycznym
Discord
Teraz

Więcej ogłoszeń...

13 maja:

1888 - Zniesiono niewolnictwo w Brazylii.

1902 - Ignacy Daszyński został z ramienia PPSD wybrany do Rady Miejskiej Krakowa. Był pierwszym przedstawicielem socjalistów w samorządzie miejskim na ziemiach polskich.

1902 - W Warszawie powstał Związek Młodzieży Socjalistycznej, działający na terenie szkół średnich i wyższych.

1938 - W Turynie urodził się Giuliano Amato, polityk Włoskiej Partii Socjalistycznej.

1985 - W Filadelfii policja przeprowadziła akcję aresztowania członków afroamerykańskiego ruchu MOVE. W wyniku pożaru powstałego po zbombardowaniu siedziby organizacji zniszczeniu uległo 65 okolicznych budynków i zginęło 11 osób, w tym 5 dzieci.

1990 - Powstała Socjaldemokratyczna Partia Mołdawii (PSD).

2000 - Załoga amerykańskiego samolotu wojskowego zrzuciła omyłkowo 6 bomb na wioskę w Korei Płd.

2004 - W Wiedniu zmarł Michael Guttenbrunner, austriacki pisarz i poeta; więziony przez nazistów za przynależnośc do Socjaldemokratycznej Partii Austrii.

?
Lewica.pl na Facebooku